Dune - Xứ Cát (Hành tinh cát) - Chương 8

Paul nhìn cha đi vào phòng tập, thấy đội cận vệ đứng gác bên ngoài. Một cận vệ đóng cửa lại. Như thường lệ, Paul cảm thấy sự hiện diện của cha cậu, một người đang hoàn toàn ở đây.
Ngài Công tước có dáng người cao, da màu ô liu. Khuôn mặt mỏng với những góc cạnh thô ráp chỉ được sưởi ấm nhờ đôi mắt xám sâu. ông mặc đồng phục làm việc màu đen gắn phù hiệu con chim ưng đỏ trên ngực. Một thắt lưng đeo khiên mạ bạc đã hoen gỉ do sử dụng nhiều quấn quanh cái eo thon của ông.
Công tước nói: “Tập luyện vất vả chứ, con?”
Ông đến bên chiếc bàn hình chữ L, liếc đám giấy tờ trên đó, quét cái nhìn khắp phòng rồi quay lại nhìn Paul, ông cảm thấy mệt mỏi, tràn đầy nỗi đau bởi không được tỏ ra mệt mỏi. Trên đường đến Arrakis ta phải tận dụng mọi cơ hội để nghỉ ngơi, ông nghĩ, ở Arrakis sẽ không có chuyện nghỉ ngơi.
“Không vất vả lắm ạ,” Paul nói. “Mọi thứ rất…” Cậu nhún vai.
“Được lắm. Rất tốt, mai chúng ta sẽ lên đường. Mọi thứ sẽ trở nên tốt đẹp khi chúng ta định cư trên vùng đất mới, bỏ tất cả sự xáo trộn này lại đằng sau.”
Paul gật đầu, bất ngờ bị xâm chiếm bởi ký ức về lời của Mẹ Chí tôn: “… còn người cha, không gì cứu được. ”
“Thưa cha,” Paul nói, “Arrakis có nguy hiểm như mọi người nói không?”
Công tước buộc mình phải tỏ ra tự nhiên, ngồi xuống góc bàn, mỉm cười. Trong đầu ông hiện ra cả một khuôn mẫu cho cuộc nói chuyện này – cái kiểu nói chuyện mà ông hay dùng để xua tan sự hoang mang của thuộc hạ trước một trận đánh. Cái khuôn mẫu này chưa được cất thành lời thì đã đóng băng lại khi phải đương đầu với ý nghĩ duy nhất: Đây là con trai ta.
“Sẽ nguy hiểm,” ông thừa nhận.
“Hawat nói với con là chúng ta có một kế hoạch đối với người Fremen,” Paul nói. Và cậu tự hỏi: Tại sao ta không nói với cha những điều bà lão nói? Làm cách nào mà bà ta niêm kín được lưỡi ta?
Công tước nhận thấy nỗi buồn bực của cậu con trai, liền nói: “Như thường lệ, Hawat nhìn ra cơ hội cốt yếu. Nhưng còn nhiều hơn nữa. Ta còn nhìn thấy bọn Combine Honnete Ober Advancer Mercantiles – Công ty CHOAM ấy. Bằng việc trao Arrakis cho ta, Hoàng thượng buộc phải trao cho chúng ta một chức giám đốc trong Công ty CHOAM… một món lợi tinh vi.”
“CHOAM kiểm soát hương dược,” Paul nói.
“Và Arrakis cùng hương dược của nó là con đường lớn dẫn chúng ta vào CHOAM,” Công tước nói. “CHOAM còn có nhiều thứ nữa ngoài melange.”
“Mẹ Chí tôn có cảnh báo cha không?” Paul buột miệng. Cậu siết chặt nắm tay, cảm thấy lòng bàn tay trơn tuột vì mồ hôi. Cần phải gắng sức biết bao để đưa ra câu hỏi đó.
“Hawat nói với ta bà ấy đã làm con phát hoảng bởi những lời cảnh báo về Arrakis,” Công tước nói. “Đừng để những nỗi sợ hãi của một người đàn bà che phủ tâm trí con. Không người đàn bà nào muốn người thân của mình gặp nguy hiểm. Bàn tay ở phía sau những lời cảnh báo này là của mẹ con. Hãy coi đấy là biểu hiện tình yêu của mẹ dành cho cha con mình.”
“Thế mẹ có biết về người Fremen không?”
“Có, và còn biết rất nhiều điều khác nữa.”
“Gì cơ ạ?”
Công tước nghĩ: Sự thật có thể còn tồi tệ hơn thằng bé tưởng tượng, nhưng thực tại dù nguy hiểm thì vẫn có giá trị nếu thằng bé đã được huấn luyện để đối phó với nó. Và có một nơi mà ở đó không cái gì được chừa lại cho con ta – đương đầu với thực tại nguy hiểm. Dù vậy, ta vẫn phải làm cho chuyện này nhẹ nhõm đi một chút; thằng bé vẫn còn nhỏ.
“ít có sản phẩm nào thoát khỏi tầm tay của CHOAM,” Công tước nói. “Gỗ mới đốn, lừa, ngựa, bò, gỗ xẻ, phân thú, cá mập, da cá voi – từ thứ tầm thường nhất cho đến những của lạ phương xa… ngay cả gạo pundi kém phẩm chất từ Caladan của chúng ta. Bất cứ thứ gì Hiệp hội cũng vận chuyển, tác phẩm nghệ thuật của Ecaz, máy móc của Richesse và Ix.
Nhưng tất cả đều lu mờ trước melange. Chỉ một nhúm hương dược là mua được một ngôi nhà ở Tupile. Không thể sản xuất hương dược mà chỉ có thể khai thác nó ở Arrakis. Nó là thứ có một không hai và quả thực có đặc tính kéo dài tuổi thọ.”
“Và bây giờ chúng ta kiểm soát nó?”
“Ở mức độ nào đó. Nhưng điều quan trọng là phải tính đến tất cả các Gia tộc đang ăn theo lợi nhuận của CHOAM. Và hãy nghĩ đến việc một phần rất lớn số lợi nhuận này phụ thuộc vào độc một sản phẩm – hương dược. Thử tưởng tượng xem điều gì sẽ xảy ra nếu có một cái gì đó làm giảm sản lượng hương dược.”
“Bất cứ ai dự trữ melange đều sẽ nhanh chóng kiếm được khối tiền,” Paul nói. “Những người khác sẽ bị cho ra rìa.”
Công tước tự cho phép mình được mãn nguyện một cách tàn nhẫn trong chốc lát, vừa nhìn cậu con trai vừa nghĩ: cái nhận xét đó mới sắc sảo, mới đầy học vấn làm sao chứ. ông gật đầu: “Bọn Harkonnen đã tích trữ hương dược trên hai mươi năm rồi.”
“Bọn họ định làm giảm sản lượng hương dược và cha sẽ phải chịu trách nhiệm.”
“Họ muốn cái tên Atreides không được ai ngưỡng mộ nữa,” Công tước nói. “Hãy nghĩ về các gia tộc Landsraad vốn
trông cậy ở cha như một người có ít nhiều khả năng lãnh đạo – người phát ngồn không chính thức của họ. Thử nghĩ xem họ sẽ phản ứng thế nào nếu cha chịu trách nhiệm về việc thu nhập của họ giảm sút nghiêm trọng. Nói gì đi nữa, lợi nhuận cá nhân là trên hết. Cái Đại Hiệp định chết giẫm! Anh không được để cho bất cứ ai làm hao tổn lợi nhuận của anh!” Miệng Công tước méo xệch đi trong một nụ cười cay nghiệt. “Họ sẽ ngoảnh mặt làm ngơ, bất kể người ta làm cái gì với cha đi nữa.”
“Ngay cả khi chúng ta bị tấn công bằng nguyên tử sao?”
“Không trắng trợn đến thế đâu. Sẽ không ai công khai coi thường Hiệp định. Nhưng ngoài điều đó ra thì hầu như làm gì cũng được… thậm chí có thể cả một trận đòn và đầu độc ít đất đai.”
“Thế thì tại sao chúng ta vẫn dấn thân vào?”
“Paul!” Công tước cau mày nhìn con. “Biết cái bẫy ở đâu, đó là bước đầu tiên để tránh nó. Nó giống như cuộc đấu tay đôi vậy, con trai ạ, chỉ có điều là trên quy mô lớn – một đòn nghi binh trong một đòn nghi binh trong một đòn nghi binh… cứ thế dường như bất tận. Nhiệm vụ là tháo gỡ nó ra. Biết bọn Harkonnen đang tích trữ melange, chúng ta hãy hỏi một câu khác: Còn ai tích trữ nữa? Đó là danh sách kẻ thù của chúng ta.”
“Ai?”
“Một số Gia tộc mà chúng ta biết là chẳng thân thiện gì và một số mà chúng ta vẫn cho là thân thiện. Tạm thời chúng ta không cần xét tới họ vì còn một người khác quan trọng hơn gấp bội: Hoàng đế Padishah kính mến của chúng ta.”
Paul cố nuốt nước bọt trong cái cổ họng đột nhiên khồ khốc. “Cha không thể triệu tập Landsraad, vạch trần…”
“Để kẻ thù biết chúng ta nắm được bàn tay nào đang cầm dao ư? Ái chà, bây giờ, Paul ạ, bây giờ chúng ta thấy con dao. Nhưng ai mà biết rồi nó có thể được chuyển sang tay ai nữa chứ? Nếu chúng ta đưa chuyện này ra trước Landsraad, nó sẽ chỉ tạo ra một đám mây hỗn loạn mà thôi. Hoàng đế sẽ phủ nhận điều đó. Ai nói trái được ý ngài? Cái duy nhất chúng ta đạt được là chút ít thời gian trong khi phải liều lĩnh gây nên hỗn loạn. Thế rồi đòn tấn công kế tiếp sẽ từ đâu đến?”
“Có thể tất cả các Gia tộc sẽ bắt đầu tích trữ hương dược.”
“Các kẻ thù của chúng ta đã xuất phát trước… chúng đi trước quá xa đến nỗi không cách gì vượt được.”
“Hoàng đế.” Paul nói. “Điều đó có nghĩa là Sardaukar.”
“Cải trang bằng cách ăn mặc như bọn
Harkonnen, chắc chắn vậy,” Công tước nói. “Nhưng dù sao thì vẫn là những chiến binh cuồng tín.”
“Làm sao người Fremen giúp ta chống bọn Harkonnen được?”
“Hawat đã nói với con về Salusa Secundus chưa?”
“Hành tinh giam giữ phạm nhân của Hoàng đế phải không cha? Chưa ạ.”
“Nếu nó không chỉ là một hành tinh giam giữ phạm nhân thì sao, hở Paul? Có một câu hỏi về Quân đoàn Hoàng gia Sardaukar mà con chưa từng nghe ai hỏi: Họ từ đâu đến?”
“Từ hành tinh giam giữ phạm nhân?”
“Họ đến từ một nơi nào đó.”
“Nhưng còn quân yểm trợ mà Hoàng đế yêu cầu từ…”
“Đó là điều người ta muốn chúng ta tin: rằng họ chỉ là quân đội của Hoàng đế, tinh nhuệ và được đào tạo từ khi còn trẻ.
Có những lúc con nghe người ta thì thầm về các chuyên viên huấn luyện của Hoàng đế, nhưng thế cân bằng của nền văn minh chúng ta vẫn là như vậy: một bên là lực lượng quân sự của các Đại gia tộc Landsraad, còn bên kia là Sardaukar và các đội quân yểm trợ của họ. Và các đội quân yểm trợ của họ, Paul ạ. Sardaukar thì vẫn là Sardaukar.”
“Nhưng mọi báo cáo về Salusa Secundus đều nói rằng s.s. là địa ngục trần gian!”
“Nhất định rồi. Nhưng nếu con muốn đào tạo những người mình đồng da sát, mạnh mẽ và hung bạo, thì con sẽ buộc họ phải ở trong điều kiện môi trường nào đây?”
“Làm sao cha chiếm được lòng trung thành của những người như thế?”
“Có những cách đã cho thấy là đúng đán: lợi dụng sự hiểu biết nhất định về sức mạnh vượt trội của họ, bầu không khí thần bí của giao ước bí mật, tinh thần đồng cam cộng khổ. Có thể chiếm được chứ. Người ta đã làm được thế ở nhiều nơi, trong nhiều thời đại rồi.”
Paul gật đầu, tập trung chú ý vào khuôn mặt cha. Cậu cảm thấy có một bí mật nào đó sắp được tiết lộ.
“Nghĩ đến Arrakis xem,” Công tước nói. “Nếu con ra khỏi các thành phố và làng mạc của lính đồn trú thì nơi đấy cũng kinh khủng chẳng khác gì Salusa Secundus.”
Paul mở to mắt. “Người Fremen!”
“ở đó, chúng ta có tiềm năng xây dựng được một đội quân dũng mãnh và đáng sợ chẳng kém gì Sardaukar. cần phải kiên nhẫn khai thác họ một cách bí mật, và phải đổ tiền đổ của để trang bị
cho họ tới nơi tới chốn. Nhưng người Fremen có sẵn đó… mà tiền của nhờ hương dược thì cũng sẵn đó. Giờ thì con hiểu tại sao chúng ta vẫn tới Arrakis dù biết nơi đó có cạm bẫy rồi đấy.”
“Bọn Harkonnen không biết về người Fremen sao?”
“Bọn Harkonnen cười nhạo người Fremen, săn đuổi họ để giải trí, thậm chí chưa bao giờ buồn đếm xem họ có bao nhiêu người. Chúng ta biết chính sách của nhà Harkonnen đối với cư dân hành tinh mà – chi càng ít tiền để nuôi họ thì càng tốt.
Những sợi kim loại trong biểu tượng chim ưng trên ngực cha cậu sáng lên lấp lánh khi Công tước đổi tư thế. “Con hiểu chứ?”
“Ngay lúc này chúng ta đang đàm phán với người Fremen,” Paul nói.
“Ta đã cử một đoàn sứ giả do Duncan
Idaho dẫn đầu,” Công tước nói. “Duncan, một con người kiêu ngạo và tàn nhẫn, nhưng yêu lẽ phải. Cha nghĩ người Fremen sẽ thích anh ta. Nếu chúng ta gặp may, họ sẽ đánh giá chúng ta thông qua Duncan: Duncan, con người phẩm hạnh.”
“Duncan, con người phẩm hạnh,” Paul nói, “và Gurney, con người dũng cảm.”
“Con đặt tên cho họ hay lắm,” Công tước nói.
Và Paul nghĩ: Gurney là một trong những người Mẹ Chí tôn nhác đến, một người bảo vệ các thế giới -“… đức can trường của những người dũng cảm”.
“Gurney bảo cha hôm nay con đã tập dùng vũ khí rất tốt,” Công tước nói.
“Ông ấy không nói với con như vậy.”
Công tước cười to. “Cha cho rằng Gurney là người kiệm lời khen, ông ấy bảo con có một nhận thức tinh vi – nguyên văn lời ông ấy nói – về sự khác biệt giữa cạnh một lưỡi gươm và mũi nhọn của nó.”
“Gurney bảo giết người bằng mũi nhọn chẳng có gì là nghệ thuật hết; nếu giết thì phải dùng cạnh lưỡi gươm.”
“Gurney vốn lãng mạn mà,” Cồng tước càu nhàu. Cái đề tài giết chóc do con trai ông khởi xướng đột nhiên khiến ông buồn bực. “Cha ước gì con không bao giờ phải giết người… nhưng nếu cần, con muốn dùng cách nào cũng được, dù bằng mũi hay cạnh.” ông nhìn lên cửa sổ trên trần, nơi mưa đang gõ nhịp.
Nhìn theo hướng ánh mắt chăm chú của cha, Paul nghĩ đến bầu trời ướt át ngoài kia – một thứ mà Arrakis không bao giờ có, theo tất cả những gì cậu biết – và ý nghĩ về những bầu trời dẫn tâm trí cậu đến với không gian vũ trụ xa xa. “Tàu của Hiệp hội có lớn thật không ạ?” cậu hỏi.
Công tước nhìn cậu. “Đây sẽ là lần đầu tiên con rời khỏi hành tinh,” ông nói. “Phải, tàu lớn lắm. Chúng ta sẽ đi trên một chiếc Đại thương thuyền bởi vì đường xa. Đại thương thuyền thì lớn thật. Toàn bộ tàu chiến và tàu vận chuyển quân dụng của chúng ta chất vào cũng chỉ chiếm một góc nhỏ trong khoang của nó – chúng ta sẽ chỉ là một phần nhỏ trong số hành khách hàng hóa của nó thôi.”
“Và chúng ta sẽ không thể rời khỏi các tàu chiến của mình sao?”
“Đó là một phần cái giá con phải trả cho Lực lượng An ninh của Hiệp hội. Có thể có tàu của bọn Harkonnen ngay cạnh chúng ta và chúng ta không việc gì phải sợ chúng. Bọn Harkonnen chẳng dại gì gây hại đến quyền ưu tiên vận chuyển của mình.”
“Con sẽ quan sát trên màn hình, thử xem có thấy được người nào của Hiệp hội không.”
“Con không thấy được đâu. Ngay cả đại diện của họ cũng chưa bao giờ tận mắt thấy họ. Hiệp hội ra sức bảo vệ sự riêng tư của họ cũng như khư khư giữ sự độc quyền của họ vậy. Đừng làm bất cứ điều gì gây nguy hiểm cho đặc quyền vận chuyển của chúng ta, Paul ạ.”
“Cha có nghĩ họ tránh mặt là vì họ đã bị đột biến và không còn giống… con người nữa không?”
“Ai biết được?” Công tước nhún vai. “Đó là một bí ẩn mà chưa chắc chúng ta giải được. Chúng ta có những vấn đề cấp bách hơn, trong số đó: là con.”
“Con?”
“Mẹ con muốn cha là người cho con biết, con ạ. Con thấy đấy, con có thể có năng lực Mentat.”
Paul nhìn cha chằm chằm, không thể nói gì trong một lát, rồi cậu lên tiếng: “Mentat? Con ư? Nhưng con…”
“Hawat đồng ỷ, con ạ. Đó là sự thật.”
“Nhưng con tưởng huấn luyện Mentat thì phải bắt đầu từ bé, và khồng được cho chủ thể biết bởi vì nó có thể hạn chế cái…” Cậu đột ngột ngừng nói, toàn bộ các sự kiện quá khứ đang dồn về đều tập trung vào một con tính chợt lóe lên. “Con hiểu,” cậu nói.
“Rồi sẽ đến một ngày Mentat tiềm năng phải biết được người ta đang làm gì,” Công tước nói. “Người ta sẽ không thể làm điều đó với anh ta nữa. Bản thân Mentat sẽ phải góp phần vào việc lựa chọn tiếp tục hay thôi đào tạo. Một số người có thể tiếp tục; một số người khác thì không có khả năng. Chỉ Mentat tiềm năng mới có thể biết chắc về bản thân mình.”
Paul xoa càm. Tất cả những bài huấn luyện đặc biệt do Hawat và mẹ cậu hướng dẫn – thuật ghi nhớ, tập trung ý thức, điều khiển cơ báp và mài sắc độ nhạy cảm, nghiên cứu về ngôn ngữ và các sắc thái trong giọng nói – tất cả chúng đều nhằm mục đích đánh thức một vùng trí tuệ mới trong tâm trí cậu.
“Một ngày nào đó con sẽ trở thành Công tước, Con trai,” cha cậu nói. “Một Công tước Mentat thì sẽ thực sự đáng sợ. Bây giờ con đã quyết định được chưa… hay con cần thêm thời gian?”
Cậu trả lời không chút ngập ngừng: “Con sẽ tiếp tục đào tạo.”
“Thực sự đáng sợ,” Công tước thì thầm, và Paul nhìn thấy một nụ cười ngạo nghễ trên mặt cha. Nụ cười làm Paul choáng váng: nó mang đến vẻ chết chóc trên khuôn mặt gầy gò của Công tước. Paul nhắm mắt, cảm thấy cái mục đích kinh khủng lại trỗi dậy trong cậu.
Có thể trở thành Mentat chính là cái mục đích kinh khủng đó, cậu nghĩ.
Nhưng ngay cả khi cậu tập trung vào ý nghĩ này, vùng ý thức mới của cậu vẫn từ chối tiếp nhận nó.
Nhờ Lệnh bà Jessica và Arrakis, cái hệ thống Bene Gesserit chuyên thông qua Missionaria Protectiva để gieo những truyền thuyết ăn sâu bén rễ đã đơm hoa kết trái trọn vẹn. Từ lâu người ta đã hiểu rõ sự khôn ngoan trong việc gieo khắp vũ trụ đã biết một mẫu hình tiên tri nhằm bảo vệ người của B.G, nhưng chúng ta chưa bao giờ nhìn thấy một điều kiện nào khác nghiệt đến thế với sự kết đồi lý tưởng hơn thế giữa con người và sự chuẩn bị. Những truyền thuyết tiên tri đã vận vào Arrakis đến cả những danh hiệu đã được người ta chấp nhận (bao gồm Mẹ Chí tôn, canto và respondu, và hầu hết Shari-a panoplia propheticus). Và giờ đây người ta thường công nhận rằng những năng lực tiềm tàng của Lệnh bà Jessica đã bị đánh giá quá thấp.
Trích “ Phân tích: Khủng hoảng Arrakeen” của Công chúa Irulan (lưu hành nội bộ: Hồ sơ B.G. số AR-81088587)